Euro 1980: Πρώτο ελληνικό «παρών», δεύτερος γερμανικός θρίαμβος
- Κώστας Καραγιαννόπουλος
- 27/5/2024 14:50
Βρισκόμαστε στο 1980 και η UEFA προχωρά στην πρώτη αναβάθμιση του Euro, αυξάνοντας τις ομάδες της τελικής φάσης από τέσσερις σε οχτώ. Η Ελλάδα δίνει για πρώτη φορά το «παρών» στο θεσμό και κρατάει στο 0-0 την μετέπειτα πρωταθλήτρια Δ. Γερμανία.
Γράφει ο Κώστας Καραγιαννόπουλος
Νέο σύστημα με 8 ομάδες και χωρίς ημιτελικούς
Παράλληλα, για πρώτη φορά ο οικοδεσπότης δεν χρειάζεται να δώσει προκριματικά. Έξι ομοσπονδίες, μεταξύ των οποίων και η ελληνική, δήλωσαν υποψηφιότητα για τη φιλοξενία της διοργάνωσης και αυτή που πήρε το… χρίσμα ήταν η Ιταλία, αναλαμβάνοντας για δεύτερη φορά τη διοργάνωση, μετά το τουρνουά του 1968.
Η κλήρωση των προκριματικών έγινε τον Νοέμβριο του 1977 στη Ρώμη και οι 31 ομάδες χωρίστηκαν σε εφτά γκρουπ, τρία με πέντε ομάδες και τέσσερα με τέσσερις. Οι πρωτοπόροι των ομίλων προκρίνονταν απευθείας στην τελική φάση και δεν έδιναν αγώνες μπαράζ, όπως στις προηγούμενες διοργανώσεις.
Προκριματικά
Η πρώτη «γαλανόλευκη» πρόκριση
Το ξεκίνημα του αντιπροσωπευτικού μας συγκροτήματος στα προκριματικά του Euro ήταν άκρως απογοητευτικό, αφού μετά από δύο αγωνιστικές, η ομάδα του Αλκέτα Παναγούλια μετρούσε ισάριθμες εκτός έδρας ήττες από Φινλανδία (3-0) και Σοβιετική Ένωση (2-0). Ωστόσο, η συνέχεια ήταν εντυπωσιακή, με την Εθνική να διαλύει με 8-1 τους Φινλανδούς στο γήπεδο της Λεωφόρου, πετυχαίνοντας μία από τις μεγαλύτερες σε έκταση νίκες της ιστορίας της. Ο Θωμάς Μαύρος πέτυχε χατ-τρικ, οι Νικολούδης, Δεληκάρης από δύο γκολ, ενώ στον πίνακα των σκόρερ μπήκε και ο Γαλάκος. Η «γαλανόλευκη» συνέχισε με… σπασμένα φρένα παρασύροντας και την Ουγγαρία, την οποία κέρδισε με 4-1 στο «Καυτανζόγλειο», έχοντας σκόρερ τους Γαλάκο (δύο γκολ), Αρντίζογλου και Μαύρο.
Η ομάδα του Παναγούλια τα κατάφερε, παίρνοντας τη νίκη με 1-0 χάρη σε γκολ του Νικολούδη στο 9ο λεπτό. Με το σφύριγμα της λήξης, ο κόσμος μπήκε στο γήπεδο με ελληνικές σημαίες και όλοι πανηγύρισαν την ιστορική πρόκριση της Ελλάδας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Εθνική στα 6 ματς των προκριματικών είχε 5 διαφορετικούς αρχηγούς (Χρηστίδης, Παπαϊωάννου, Δεληκάρης, Νικολούδης, Κούδας) οι οποίοι είχαν συνολική συνεισφορά στην τελική φάση... ένα 90λεπτο. Οι Παπαϊωάννου, Χρηστίδης αποσύρθηκαν από την Εθνική, ενώ ο Νικολούδης ξεκίνησε μόνο στο παιχνίδι με τη Γερμανία, όπου και αντικαταστάθηκε στο 65' από τον Κούδα. Όσον αφορά τον Δεληκάρη, ο Έλληνας άσος ήταν εκτός προεπιλογής επειδή ήταν υπό τιμωρία στον Παναθηναϊκό. Η ποινή του έληξε πριν αρχίσει το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, αλλά πλέον ήταν αργά…
Στιγμιότυπα από τη νίκη-πρόκριση της Εθνική με τους Σοβιετικούς
Άλλοι εύκολα, άλλοι δύσκολα
Η Εθνική Ελλάδας ήταν η μοναδική ομάδα στους επτά προκριματικούς ομίλους που προκρίθηκε στα τελικά της Ιταλίας έχοντας γνωρίσει περισσότερες από μια ήττα. Στο πρώτο γκρουπ, η Αγγλία έκανε περίπατο, τερματίζοντας αήττητη και με +6 από την 2η Β. Ιρλανδία.
Πιο δύσκολη ήταν η πρόκριση για το Βέλγιο, το οποίο τερμάτισε πρώτο σε γκρουπ με Αυστρία, Πορτογαλία, Νορβηγία και την Σκωτία του Κένι Νταγκλίς.
Στον 3ο όμιλο, η Ισπανία απέκλεισε την Γιουγκοσλαβία, παίρνοντας εκδίκηση για τον αποκλεισμό από τους Γιουγκοσλάβους στα μπαράζ για το Μουντιάλ του 1974. Στον 4ο όμιλο, Ολλανδία και Πολωνία διασταύρωσαν ξανά τα ξίφη τους μετά τις μάχες τους στα προκριματικά του Euro 1976. Όπως και τότε, η πρόκριση κρίθηκε μέχρι το τέλος και οι «οράνιε» «σφράγισαν» το εισιτήριο, τερματίζοντας πρώτοι με +1 από την 2η Πολωνία και +2 από την 3η Ανατολική Γερμανία.
Αρκετά πιο εύκολο ήταν το έργο της Δυτικής Γερμανίας, η οποία τερμάτισε πρώτη και αήττητη σε όμιλο με Τουρκία, Ουαλία και Μάλτα. Τέλος, η πρωταθλήτρια Ευρώπης, Τσεχοσλοβακία «σφράγισε» το εισιτήριο, αφήνοντας εκτός την Γαλλία του Πλατινί. Οι «τρικολόρ» πλήρωσαν την ισοπαλία με την Σουηδία την πρώτη αγωνιστική και συμπλήρωσαν 20 χρόνια χωρίς παρουσία σε τελική φάση ευρωπαϊκού πρωταθλήματος.
Φάση ομίλων
1ος όμιλος
Η Ολλανδία τη νίκη, η Ελλάδα τις εντυπώσεις
Η Ελλάδα είχε αρκετά δύσκολο έργο, αφού τοποθετήθηκε στον πρώτο όμιλο με την πρωταθλήτρια Ευρώπης Τσεχοσλοβακία, τη δευτεραθλήτρια Ευρώπης Δ. Γερμανία και την δευτεραθλήτρια κόσμου Ολλανδία. Στον δεύτερο όμιλο, η διοργανώτρια Ιταλία τέθηκε αντιμέτωπη με το Βέλγιο, την Αγγλία και την Ισπανία.
Το πρώτο παιχνίδι του τουρνουά ήταν η επανάληψη του τελικού της προηγούμενης διοργάνωσης. Τσεχοσλοβακία και Δ. Γερμανία διασταύρωσαν τα ξίφη τους για την 1η αγωνιστική, με τα «πάντσερ» να παίρνουν εκδίκηση, νικώντας με 1-0 τους Τσεχοσλοβάκους χάρη σε γκολ του Ρουμενίγκε.
Ακολούθησε η μάχη της Εθνικής μας ομάδας απέναντι στην Ολλανδία, σε παιχνίδι που διεξήχθη στο «Σαν Πάολο» της Νάπολι. Οι «οράνιε» πίστευαν ότι θα είχαν εύκολο έργο, ωστόσο η ομάδα του Αλκέτα Παναγούλια πραγματοποίησε εξαιρετική εμφάνιση, κοιτάζοντας στα… μάτια την ολλανδική ομάδα. Τελικώς, οι Ολλανδοί κέρδισαν με 1-0, ωστόσο το γκολ προήλθε από ένα ανύπαρκτο πέναλτι που καταλόγισε ο Ανατολικογερμανός διαιτητής Πρόκοπ (και εκτέλεσε εύστοχα ο Κιστ) στο 64’, όταν ο Κωνσταντίνου βγήκε πολύ πλάγια για να αποσοβήσει ένα κόρνερ και συγκρούστηκε με τον Νανίγκα. Στο 87’ ο Καψής σημάδεψε το δοκάρι και το 1-0 έμεινε μέχρι το φινάλε. «Όλη η Ευρώπη είδε το φοβερό έγκλημα» έγραφαν στα πρωτοσέλιδα τους οι εφημερίδες.
Αποχαιρέτησε με ψηλά το κεφάλι
Στο άλλο παιχνίδι του ομίλου, η Δυτική Γερμανία κέρδισε με 3-2 την Ολλανδία χάρη σε χατ-τρικ του Κλάους Άλοφς, εξασφαλίζοντας από την 2η αγωνιστική την πρόκριση για τον τελικό. Έτσι, το παιχνίδι της Εθνικής με τους Δ. Γερμανούς στο Τορίνο για την τελευταία αγωνιστική είχε καθαρά διαδικαστικό χαρακτήρα. Γι’ αυτό, ο Αλκέτας Παναγούλιας προχώρησε σε αρκετές αλλαγές, δίνοντας και σε άλλους παίκτες την ευκαιρία να αποκτήσουν εμπειρίες υψηλού επιπέδου.
Χωρίς άγχος, η Ελλάδα πραγματοποίησε την καλύτερη της εμφάνιση και κατάφερε να αποσπάσει ισοπαλία 0-0, φεύγοντας με το κεφάλι ψηλά. Ενδεικτικό ότι μετά το τέλος της αναμέτρησης, ο ομοσπονδιακός τεχνικός της Γερμανίας, Γιόζεφ Ντέρβαλ μίλησε με τα καλύτερα λόγια για την ελληνική ομάδα. Η «γαλανόλευκη» τερμάτισε στην 4η θέση με ένα βαθμό, ενώ το εισιτήριο για το μικρό τελικό πήρε η Τσεχοσλοβακία, τερματίζοντας δεύτερη σε ισοβαθμία με την Ολλανδία, μετά το μεταξύ τους 1-1 την τελευταία αγωνιστική.
Στιγμιότυπα από το παιχνίδι της Ελλάδας με τους Δ. Γερμανούς:
2ος όμιλος
Το Βέλγιο σόκαρε τους διοργανωτές
Στον 2ο όμιλο, η Ιταλία θεωρούνταν το αδιαφιλονίκητο φαβορί για την κατάκτηση της 1ης θέσης που θα οδηγούσε στον τελικό. Ωστόσο, όπως αποδείχθηκε, το έργο των διοργανωτών μόνο εύκολο δεν ήταν…
Το παιχνίδι της Αγγλίας με το Βέλγιο άνοιξε την αυλαία του 2ου ομίλου. Όλοι οι προβολείς στρέφονταν στον Κέβιν Κίγκαν, τον κορυφαίο Ευρωπαίο παίκτη το 1978 και 1979. Ωστόσο, αυτός που έκλεψε τις εντυπώσεις ήταν ο Ρέι Γουίλκινς με ένα γκολ υψηλής τεχνικής. Τρία λεπτά μετά, ο Κέλεμανς διαμόρφωσε το τελικό 1-1, σ’ ένα παιχνίδι που επισκιάστηκε από επεισόδια που προκάλεσε η αγγλική εξέδρα, αναγκάζοντας την ιταλική αστυνομία να κάνει χρήση δακρυγόνων κατά τη διάρκεια του αγώνα.
Το 0-0 της Ιταλίας με την Ισπανία άφησε όλες τις ομάδες μ' ένα βαθμό έπειτα από την ολοκλήρωση της πρώτης αγωνιστικής. Ωστόσο τα πράγματα ξεκαθαρίστηκαν μετά το φινάλε της δεύτερης στροφής. Με γκολ του Ταρντέλι, η Ιταλία κέρδισε με 1-0 τους Άγγλους, ενώ το Βέλγιο έκανε την έκπληξη, νικώντας με 2-1 την Ισπανία.
Ιταλία και Βέλγιο διασταύρωναν τα ξίφη τους την τελευταία αγωνιστική, σ’ ένα παιχνίδι με χαρακτήρα… ημιτελικού, αφού ο νικητής θα έπαιρνε την πρόκριση για τον τελικό. Μάλιστα, οι Βέλγοι βολεύονταν και με την ισοπαλία, αφού στην ισοβαθμία υπερτερούσαν των Ιταλών, έχοντας σκοράρει περισσότερα τέρματα. Η πρόκριση κρίθηκε στο «Ολίμπικο» της Ρώμης στις 18 Ιουνίου. Ο τεχνικός των Βέλγων, Γκι Τάις ενίσχυσε τη μεσαία γραμμή και το Βέλγιο κατάφερε να περιορίσει τις επιθέσεις της ιταλικής ομάδας. Όποτε χρειάστηκε ο γκολκίπερ Πφαφ κράτησε το μηδέν και το τελικό 0-0 έδωσε το εισιτήριο του τελικού στους Βέλγους.
Μία ημέρα μετά, η Ιταλία έδωσε αγώνα για την 3η θέση με αντίπαλο την Τσεχοσλοβακία. Ο αγώνας έληξε ισόπαλος 1-1 και χρειάστηκαν 18 πέναλτι προκειμένου να αναδειχθεί νικητής. Οι Τσεχοσλοβάκοι ευστόχησαν και στα εννέα πέναλτι που χτύπησαν και πήραν την τιμητική τρίτη θέση με συνολικό σκορ 9-8, αφού ο Κολοβάτι δεν κατάφερε να ευστοχήσει από την άσπρη βούλα. Η αποτυχία ήταν μεγάλη για την Ιταλία, όμως η «σκουάντρα ατζούρα» αντέδρασε με τον καλύτερο τρόπο, αφού δύο χρόνια μετά στέφθηκε παγκόσμια πρωταθλήτρια στο Μουντιάλ της Ισπανίας.
Τελικός
Ο τελικός του Χρούμπες
Η ανανεωμένη «νάσιοναλμανσαφτ» μπορεί να μην είχε πλέον στη σύνθεση της τους περισσότερους αστέρες από τη «χρυσή» δεκαετία του 70, ωστόσο ξεχείλιζε από ταλέντο, διαθέτοντας στο ρόστερ της παίκτες όπως οι Ρουμενίγκε, Χρούμπες, Στίλικε, Άλοφς, Μάγκαθ, Σούστερ και τον 19χρονο Ματέους.
Στην αντίπερα όχθη, το Βέλγιο έδινε το «παρών» σε τελικό για πρώτη φορά στην ιστορία του. Αυτή θα ήταν μόνο η αρχή για την καταπληκτική ομάδα του Γκι Τάις, που έξι χρόνια μετά θα έφτανε μέχρι τα ημιτελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Μεξικού. Ο Βέλγος τεχνικός είχε στο ρόστερ του τον μεγάλο τερματοφύλακα Ζαν Μαρί Πφαφ, τον εξαιρετικό επιτελικό μέσο Γιαν Κέλεμανς, τον ογκόλιθο Ερικ Γκέρετς, τον μέσο Ρενέ Βάντερεϊκεν, όχι όμως και τον Εντσο Σίφο, ο οποίος τότε ήταν μόλις 14 ετών.
Το παιχνίδι ξεκίνησε με ιδανικό τρόπο για την Δ. Γερμανία, η οποία πήρε το προβάδισμα από το 10ο λεπτό του παιχνιδιού με ωραίο σουτ του Χρούμπες. Ο σέντερ-φορ θωρηκτό του Αμβούργου με ύψος 1.90 είχε μείνει «άσφαιρος» στα προηγούμενα παιχνίδια της διοργάνωσης, ωστόσο ο Ντέρβαλ τον εμπιστεύτηκε και δικαιώθηκε πανηγυρικά.
Το Βέλγιο κατάφερε να ισοφαρίσει στο 75’ με εύστοχο πέναλτι του Βάντερεϊκεν και όλα έδειχναν ότι ο τελικός θα οδηγούνταν σε παράταση. Ωστόσο στο 88’ ο Ρουμενίγκε εκτέλεσε κόρνερ και ο Χρούμπες πηδώντας ψηλότερα απ’ όλους, έστειλε τη μπάλα στα δίχτυα, διαμορφώνοντας το τελικό 2-1. Η Δ. Γερμανία στέφθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης για δεύτερη φορά στην ιστορία της και αυτόματα έγινε η πολυνίκης του θεσμού.
Ο Χρούμπες δικαίωσε το ψευδώνυμο του ως «το Κτήνος της Κεφαλιάς» και ο ίδιος μιλώντας χρόνια αργότερα στην ιστοσελίδα της UEFA, υποστήριξε πως η Δ. Γερμανία δεν θα κέρδισε το τρόπαιο αν ο τελικός οδηγούνταν στην παράταση:
«Στο δεύτερο μέρος είδαμε την ποιότητα των Βέλγων και άξιζαν την ισοφάριση. Δεν θα τα είχαμε καταφέρει στην παράταση. Ήταν μια πολύ ζεστή ημέρα στη Ρώμη και θυμάμαι ότι ήμουν τόσο κουρασμένος μετά το παιχνίδι, που μου ήταν δύσκολο να σηκώσω το τρόπαιο» είχε δηλώσει χαρακτηριστικά. Το αξιοσημείωτο είναι ότι ο πολυτιμότερος του τελικού βρέθηκε στο τουρνουά από… σπόντα, αφού ο υψηλόσωμος φορ κλήθηκε να αντικαταστήσει τον μεγάλο σκόρερ της Σάλκε, Κλάους Φίσερ, ο οποίος έσπασε το πόδι του λίγο πριν την έναρξη της διοργάνωσης.
Στιγμιότυπα από τον τελικό:
Η κορυφαία ενδεκάδα:
Η ιταλική άμυνα ήταν απροσπέλαστη στη διοργάνωση και γι’ αυτό δύο Ιταλοί αμυντικοί βρίσκονται στην κορυφαία ενδεκάδα του τουρνουά. Ο Κλαούντιο Τζεντίλε δεν θα μπορούσε να μην είχε θέση, αποτελώντας τον αμυντικό που… μισούσαν όλοι οι αντίπαλοι επιθετικοί. Ο Μάριο Κέμπες είχε πει χαρακτηριστικά: «Αν πας στην τουαλέτα, θα σε ακολουθήσει και εκεί». Πέρασε το μεγαλύτερο διάστημα της καριέρας του στην Γιουβέντους και αποτελεί ένα από τα πιο σκληρά μπακ όλων των εποχών.
Συμπαίκτης του στην «Γηραιά Κυρία», στην Εθνική και στην… κορυφαία ενδεκάδα του τουρνουά, ο Γκαετάνο Σιρέα, ακόμα ένας μύθος του ιταλικού ποδοσφαίρου και της Γιουβέντους. Κατέκτησε ότι τίτλο υπήρχε, αλλά η μοίρα του επιφύλασσε μοιραίο τέλος, καθώς έφυγε από τη ζωή το 1989, μόλις 36 ετών, σε αυτοκινητικό δυστύχημα.
Την τετράδα της άμυνας συμπληρώνουν δύο Γερμανοί. Ο λόγος για τον Καρλ Χάιντς Φέρστερ, βασικό στέλεχος της Δ. Γερμανίας τη δεκαετία του 80, και τον Χανς-Πέτερ Μπρίγκελ, παίκτη-«κλειδί» της Βερόνα στην κατάκτηση του πρωταθλήματος το 1985.
Ο Γιανς Κέλεμανς είναι ο μοναδικός Βέλγος στην καλύτερη ενδεκάδα του τουρνουά. Ηγετική μορφή του Βελγίου, αποτέλεσε τον αρχηγό της Εθνικής και της Μπριζ τη δεκαετία του ΄80. Παραμένει μέχρι σήμερα ο ρέκορντμαν συμμετοχών του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος της πατρίδας του. Την τετράδα του κέντρου συμπληρώνει ο Ιταλός Μάρκο Ταρντέλι, ακόμα ένας παίκτης της Γιουβέντους εκείνο το διάστημα. Από τους κορυφαίους αμυντικούς μέσους, ο πανηγυρισμός στο γκολ του στον τελικό του Μουντιάλ δύο χρόνια μετά, είναι από τους πλέον διάσημους όλων των εποχών.
Η δυάδα της επίθεσης συγκροτείται από δύο Γερμανούς. Το 1980 ήταν χρονιά σταθμός για τον Καρλ-Χάινς Ρουμενίγκε, τον παίκτη θρύλο της Μπάγερν, που εκείνη τη χρονιά (αλλά και την επόμενη) κατέκτησε τη «Χρυσή Μπάλα». Ο «Βασιλιάς Κάλε» πέτυχε 45 γκολ σε 96 παιχνίδια με τα «πάντσερ» και έμεινε στην ιστορία ως ένας από τους πλέον προικισμένους στράικερ. Δίπλα του ο Χορστ Χρούμπες, ο άνθρωπος του τελικού. Ο γιγαντόσωμος φορ πήρε τη θέση του τραυματία Φίσερ και με δύο δικά του τέρματα στον τελικό, χάρισε το τρόπαιο στην Δ. Γερμανία. Τρία χρόνια μετά θα σήκωνε ως αρχηγός του Αμβούργου το Κύπελλο Πρωταθλητριών στον τελικό της Αθήνας.
Διαβάστε ΕΔΩ τα αφιερώματα για τις προηγούμενες διοργανώσεις
